Onbewerkt en plantaardig
Veganisme in de topsport: prestatiebevorderend of gevaarlijk experiment?
Samenvatting van het artikel en waarom we het artikel kritisch moeten bekijken.
In het artikel wordt aangehaald dat om een optimale ondersteuning te bieden een volledig plantaardig voedingspatroon complex is en het nog niet wetenschappelijk bewezen is dat het voordeliger zou zijn. Toch toonden meerdere reviews aan dat een plantaardig voedingspatroon bij duursporters wel voordelig kan zijn en dit omwille van de volgende redenen (Barnard et al., 2019; Craddock et al., 2019):
-Door de voldoende grote hoeveelheid koolhydraten in plantaardige voeding, zijn de glycogeenvoorraden voldoende groot, wat belangrijk is bij een sportinspanning en zelfs nog meer nodig is bij sporten in de hitte.
-Gezonde plantaardige voeding zorgt voor een daling in de bloedviscositeit, een stijging van de flexibiliteit van de slagaders en een stijging in endotheliale functie. Dit zorgt voor een verbeterde bloedstroom en een verhoogde zuurstoftoevoer naar de weefsels.
-De anti-oxidanten die aanwezig zijn in gezonde plantaardige voeding maken vrije radicalen die onder andere ten gevolge van sport ontstaan onschadelijk.
-Gezonde plantaardige voeding zorgt voor een daling van de indicatoren van ontsteking en is voordelig voor immuunsysteem. C-reactive protein, fibrinogeen, interleukine 6 en de totale concentratie aan leukocyten dalen, terwijl er een stijging is van de responsiviteit van de lymfocyten en de functionaliteit natural killer cells.
-Gezonde plantaardige voeding heeft een positief effect op lichaamsgewicht en lichaamssamenstelling, wat prestatieverbeterend kan zijn bij sporten waarbij het lichaamsgewicht onder de vorm van repetitieve bewegingen verplaatst moet worden.
-Gezonde plantaardige voeding werkt beschermend tegen atherosclerose.
-Gezonde plantaardige voeding heeft een lage zuurtegraad en alkaliserende eigenschappen.
Er wordt in het artikel letterlijk aangehaald dat het nadeel van het weglaten van dierlijke eiwitten te groot is. In realiteit brengen dierlijke eiwitten heel wat gezondheidsnadelen met zich mee. Toch hebben recente gegevens van grote cohortstudies bevestigd dat totale en dierlijke eiwitinname geassocieerd zijn met het risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2, zelfs wanneer volledig wordt gecorrigeerd voor levensstijlfactoren. Er is echter wel een duidelijke variabiliteit afhankelijk van het type dierlijk eiwit (Mariotti, 2019). Recente studies tonen aan dat een verminderde eiwitinname of een eiwitarm/koolhydraatrijk voedingspatroon een cruciale rol speelt in een lang leven en een goede metabole gezondheid. Bovendien worden specifieke aminozuren, waaronder methionine of vertakte keten aminozuren (branched chain amino acids – BCAA’s), geassocieerd met de regulering van de levensduur/veroudering en het metabolisme via meerdere mechanismen. Daarom kan een beperking van methionine of BCAA’s leiden tot voordelen wat betreft levensduur en metabole gezondheid. Bovendien tonen epidemiologische studies aan dat een hoge inname van dierlijke eiwitten, met name rood vlees, dat een hoog gehalte aan methionine en BCAA’s bevat, verband kan houden met de bevordering van leeftijdsgebonden ziekten. Daarom kan een voedingspatroon met weinig dierlijk eiwit, en voornamelijk met weinig rood vlees, gezondheidsvoordelen bieden (Kitada et al., 2019). Dierlijke voedingsmiddelen bevatten verder nog heel wat schadelijke stoffen zoals groeihormoon, insuline-achtige groeifactor 1 (IGF-1), mammalian target of rapamycin pathway (mTOR), sirtuïnes, adenosinemonofosfaatkinase (AMPK), verzadigd vet, carnitine, chemische contaminanten bij het bereiden van vlees (vb.: polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAKs)), heterocyclische aminen, advanced glycation end products (AGE’s), heemijzer, N-Glycolylneuraminezuur (Neu5gc), trimethylamine N-oxide en nitraten bevatten. De productie en verwerking van dierlijke voedingsmiddelen zorgen voor een enorme impact op het klimaat en hebben niet meteen een wetenschappelijk aangetoond positief effect op de gezondheid (Turesky, 2018).
Over creatine wordt in het artikel vermeld dat deze stof onvoldoende wordt aangemaakt bij vegetariërs en veganisten. Het klopt dat creatine en carnosine van nature minder tot quasi niet aanwezig zijn in een plantaardig voedingspatroon, maar dit zijn twee stoffen die sowieso door ontzettend veel (kracht)sporters worden ingenomen als voedingssupplement gezien de positieve invloed op de sportprestatie en lichaamssamenstelling. Bij een omnivoor voedingspatroon zijn de hoeveelheden van deze stoffen ook niet echt van die grootte-orde dat ze ontzettend veel voordelen op gebied van sportprestatie en lichaamssamenstelling opleveren. Van nature zou een omnivoor dagelijks ongeveer één gram creatine via de voeding binnenkrijgen, terwijl bij suppletie een dosis van 0,07 gram/kg lichaamsgewicht per dag wordt aangeraden om prestatievoordeel en een stijging in spiermassa te hebben (Butts et al., 2017).
Verder wordt er letterlijk gezegd dat het niet mogelijk is om een kampioen te worden op een veganistisch voedingspatroon. Heel wat duur- en krachtsporters bewijzen echter het tegendeel. Onder andere de sterkste man op aarde, Patrik Baboumian, eet 100% plantaardig.
Ook de vele geïnterviewde sporters geven in het artikel duidelijk aan dat hun voedingspatroon geen nadelen heeft op hun sportprestaties, soms zelfs integendeel. Dat blijkt ook in de studies die er momenteel zijn. Alles hangt natuurlijk af van de voedingskwaliteit, maar dat is bij elk type voedingspatroon het geval. Bij het volgen van een onbewerkt of minimaal bewerkt plantaardig voedingspatroon is de kans klein dat er deficiënties optreden (Agnoli et al., 2017).
Bronnen:
Agnoli, C., Baroni, L., Bertini, I., Ciappellano, S., Fabbri, A., Papa, M., Pellegrini, N., Sbarbati, R., Scarino, M. L., Siani, V., & Sieri, S. (2017). Position paper on vegetarian diets from the working group of the Italian Society of Human Nutrition. Nutrition, metabolism, and cardiovascular diseases : NMCD, 27(12), 1037–1052. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2017.10.020
Barnard, N. D., Goldman, D. M., Loomis, J. F., Kahleova, H., Levin, S. M., Neabore, S., & Batts, T. C. (2019). Plant-Based Diets for Cardiovascular Safety and Performance in Endurance Sports. Nutrients, 11(1), 130. https://doi.org/10.3390/nu11010130
Butts, J., Jacobs, B., & Silvis, M. (2018). Creatine Use in Sports. Sports health, 10(1), 31–34. https://doi.org/10.1177/1941738117737248
Craddock, J. C., Neale, E. P., Peoples, G. E., & Probst, Y. C. (2019). Vegetarian-Based Dietary Patterns and their Relation with Inflammatory and Immune Biomarkers: A Systematic Review and Meta-Analysis. Advances in nutrition (Bethesda, Md.), 10(3), 433–451. https://doi.org/10.1093/advances/nmy103
Kitada, M., Ogura, Y., Monno, I., & Koya, D. (2019). The impact of dietary protein intake on longevity and metabolic health. EBioMedicine, 43, 632–640. https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2019.04.005
Mariotti F. (2019). Animal and Plant Protein Sources and Cardiometabolic Health. Advances in nutrition (Bethesda, Md.), 10(Suppl_4), S351–S366. https://doi.org/10.1093/advances/nmy110
Turesky R. J. (2018). Mechanistic Evidence for Red Meat and Processed Meat Intake and Cancer Risk: A Follow-up on the International Agency for Research on Cancer Evaluation of 2015. Chimia, 72(10), 718–724. https://doi.org/10.2533/chimia.2018.718
Auteur: Evelien Mertens, Vlaams Plantaardig Diëtist
© 2024 Vlaamse Plantaardige Diëtisten
Thema gemaakt door Anders Noren — Boven ↑